Vogel

Met een vogel naar de dierenkliniek

Wij begrijpen dat het best spannend kan zijn om met uw vogel naar ons toe te komen. Daarom hebben wij wat informatie en tips voor u op een rijtje gezet.

• Laat bij voorkeur de vogel wennen aan de reismand. Dit wil zeggen dat de vogel weleens in de reismand gezet wordt zonder dat een bezoek aan de dierenarts noodzakelijk is op dat moment en hiervoor een beloning ontvangt, of dat de reismand in de woonkamer staat en voor de vogel een bekend object is.
• Afhankelijk van het formaat van de vogel volstaat een reismandje van de katten vaak. Let wel op dat uw vogel niet door het deurtje weer naar buiten kan.  Kleinere vogels zoals grasparkieten, valkparkieten en pyrrhura’s kunnen ook vervoerd worden in de reismandjes voor hamsters en andere kleine knaagdieren. Het is belangrijk dat uw vogel goed recht op kan zitten en de staart de ruimte heeft. Vervoer uw vogel liever niet in een kartonnen doosje. Op deze manier kunt u uw dier niet goed observeren tijdens de reis.
• Een handdoek op de bodem is voldoende. Beukensnippers en andere bodembedekkers in het reismandje kunnen hinderlijk zijn en ziekteverwekkers makkelijker verspreiden.
• Eten en drinken kan het beste niet in de reismand geplaatst worden tijdens de transport. Wel is het fijn om het mee te nemen voor op de kliniek of als uw papegaai even bij ons moet blijven.
• Sommige vogels hebben last van wagenziekte. Het helpt om ze met de rijrichting mee te plaatsen in de auto. Zorg dat de vogel veilig en vaststaat.
• Zet bij binnenkomst bij ons uw vogel hoog. Op uw schoot of een stoel volstaat. Vogels zijn prooidieren en zullen zich op de grond zeer ongemakkelijk voelen.

Wij halen graag zelf uw vogel uit de reismand eenmaal in de spreekkamer. Op deze manier kunnen we het hanteren zo kort mogelijk houden wat minder stress oplevert voor uw vogel. De vogel wordt gehanteerd met een handdoek. Dit doen wij om het verenpak te beschermen maar ook onszelf. Een andere bijkomstigheid is dat er geen handen zichtbaar zijn voor de vogel die op hem af komen. Hierdoor wordt de kans op het eventueel ontwikkelen van agressie tegen handen aanzienlijk verkleind.

Graag stel ik mezelf even aan u voor.

In 2012 studeerde ik af als paraveterinair en heb ik in meerdere klinieken ervaring opgedaan in de medische handelingen, maar ook in het zelfstandig draaien van assistentenspreekuren en de communicatie met u als eigenaar. Van 2016 tot 2021 werkte ik bij een kliniek die zich had toegelegd op de behandeling van kromsnavels, hoendervogels en zangvogels.

Op dat moment had ik zelf ook een Edelpapegaai als huisgenoot en door elke dag met deze bijzondere dieren te mogen werken is mijn liefde voor hen verder gaan groeien. Hier heb ik dan ook veel medische kennis mogen opdoen. Al snel kwam ik erachter dat bij veel gezondheidsproblemen vaak een slechte basis in voeding, verrijking en huisvesting ten grondslag lag. Hierdoor was ik nog gemotiveerder om me hierin verder te gaan verdiepen. Daarom heb ik in november 2022 mijn certificaat gehaald voor papegaai gedragsadviseur aan de Tinley academie. Hier werden onder andere de volgende aandachtsgebieden behandeld:

• Herkennen en begrijpen van papegaaiengedrag
• Medische oorzaken probleemgedrag
• Eerste hulp bij gedragsproblemen
• Socialisatie en verrijking
• Leren en trainen van papegaaien

Door het regelmatig volgen van workshops, trainingen en nascholingen, maar ook door het veel lezen van (vak)literatuur ontwikkel ik mij nog steeds op dit gebied. Dit komt natuurlijk voort uit een eigen passie voor deze prachtige dieren, maar ook zodat ik u en uw vogel nog beter kan helpen.

Overweegt u een huisdier voor het leven aan te schaffen en wilt u graag een goede basis aan kennis en ervaring inslaan? Of vocaliseert uw vogel de hele dag en wordt dit inmiddels ervaren als een probleem? Ik kijk er naar uit om dit samen met u te bespreken en in goede banen te gaan leiden. Neem gerust contact op met Dierenkliniek Blommaart om een afspraak te maken.

Hersenwerk/training

Met een goede verzorging kan een papegaai/parkiet een hele leuke aanvulling zijn in het gezin. Het zijn leuke intelligente dieren. Hun intelligentie is vergelijkbaar met het niveau van een dolfijn, chimpansee en zelfs een kind van 3-5 jaar. Een hele opgave dus om op te voeden, maar zeker de moeite waard.

Papegaaien zijn van nature geen rustige dieren. Ze maken geluid, het ene soort meer dan de ander, maar u kunt in principe wel verwachten dat ze luidruchtig kunnen zijn. Met name bij zonsopgang en ondergang want dit maakt deel uit van hun natuurlijke ritme. Ook willen ze graag spelen/slopen, hiervoor kunt u ze het beste verse takken aanbieden, maar ook kartonnen dozen en wc-rolletjes vinden ze vaak leuk. Belangrijk is dat de speeltjes dagelijks gevarieerd worden. Om het intelligentieniveau te stimuleren kunt u samen spelen met de papegaai. Gekleurde blokjes zijn erg leuk om samen mee te spelen (deze moeten wel geschikt zijn voor kinderen tot 2 jaar i.v.m. gifstoffen) en u kunt ze leren kleuren/vormpjes ed. te herkennen, memory en puzzels kunnen ze goed maken.

Vocht en veren

Douchen behoort tot de dagelijkse verzorging van uw papegaai/parkiet. De meeste papegaaien vinden het heerlijk om onder de douche te gaan en/of met de plantenspuit besproeid te worden. Dit is niet alleen goed voor de veren, maar ook voor de slijmvliezen. Vooral in de winter is het van belang om een goede vochthuishouding voor de vogels te hebben. Met de centrale verwarming wordt het te droog in huis. U kunt bijvoorbeeld ook een daarvoor bestemde luchtbevochtiger aanschaffen voor de vogel.

Gezondheid

Vitamine D is zeer belangrijk voor papegaaien, het wordt gebruikt om calcium op te nemen. Calcium zorgt voor goede botvorming en structuur, verenaanmaak etc. Vitamine D wordt niet door het lichaam aangemaakt maar onder invloed van UV licht (zonlicht). Daarom is het van belang om dagelijks een half uurtje met de papegaai naar buiten te gaan. Uiteraard met supervisie en zonder mogelijkheid om weg te vliegen (met kooi en al of kortwieken/tuigje om).

Rust is ook heel belangrijk voor de papegaai. Gemiddeld heeft een papegaai 10-12 uur onafgebroken slaap nodig per nacht. TV, lampen en geluid storen hem hierbij. Wanneer mogelijk kunt u hem in een aparte ruimte laten slapen. Een doek over de kooi biedt hem niet de rust die hij nodig heeft.

De levensverwachting van verschillende papegaaien is:

Parkieten: 20-30 jaar, Kleinere papegaaien: 40-50 jaar, Amazones: 70-80 jaar, Grijze roodstaart: 60-70 jaar, Ara’s: 60-90 jaar.

Vergelijkbaar met ons en andere dieren, is het voor vogels net zo belangrijk om een goed gebalanceerd dieet te krijgen wat zorgt voor een goede kwaliteit van leven. Daarom informeren wij u hier graag over.

Zaden en pitten

Vaak krijgen vogels in gevangenschap nog enkel een zadenmengsel. Helaas zit hierin onvoldoende vitamines en mineralen. Natuurlijk eten papegaaien in de natuur ook zaden, maar dit is niet te vergelijken met het zadenmengsel wat wij kopen in de winkel. Een papegaai in het wild eet bijvoorbeeld ook onrijpe zaden en andere soort zaden.

De bekende zonnebloempitten waarmee de zadenmengsels vol zitten, bevatten voornamelijk heel veel vet. Dit is natuurlijk niet geheel ongezond, maar wel in grote hoeveelheden. Te veel vet kan leiden tot bijvoorbeeld obesitas, hart-en vaatziektes en leverproblemen. Ook te korten aan vitamines en mineralen kunnen zorgen voor gezondheidsproblemen. Denk bijvoorbeeld aan infecties door schimmels, botontkalking, legnood en dergelijke.

Balans tussen pellets, groente en fruit

Tegenwoordig is er een brok op de markt (pellets) waar alle vitamines en mineralen in verwerkt zitten die noodzakelijk zijn. Het advies is om de pellet als basisvoeding te handteren en daarnaast de vogel groente en fruit aan te bieden en met de pot mee te laten eten. De papegaai mag dus eten wat u ook eet, bijvoorbeeld een stukje gekookte kip of pasta, stukje kaas etc. Let op: avocado is zeer giftig! Cafeïne, alcohol, uien, champignons en chocolade is ook niet geschikt om aan te bieden.

Voor sommige papegaaiensoorten is er een uitzondering in bovenstaand advies omdat zij een geheel andere behoefte hebben in de voeding en daarop een aangepaste anatomie. Bijvoorbeeld Edel papegaaien en Lori’s. Lori’s eten bijvoorbeeld in de natuur met name nectar en stuifmeel.

Een goede start

Het mooiste is om al pellets aan te bieden als de vogel nog jong is en veel kennis te laten maken met verschillende soorten groente en fruit. Maar vaak worden vogels overgezet op pellets later in hun leven. Dit is niet onmogelijk, maar vergt wel enige inspanning en kost tijd.

Pellet-voeding

Dit zijn geperste brokjes samengesteld uit natuurlijk ingrediënten en bevatten alle voedingsstoffen die de vogel nodig heeft in de juiste verhoudingen. Grote kans dat als u het zadenmengsel inruilt voor de pellets dat uw vogel het weigert om te eten. Vogels kunnen maar heel kort zonder geen of zeer weinig voedsel, daarom moet de verandering van het voer geleidelijk gaan.

Tijdens het overschakelen op pellets kunnen vogels zich tijdelijk anders gedragen. Bijvoorbeeld drukker worden, meer gaan schreeuwen of gaan klimmen en op en neer bewegen langs de tralies. Sommige vogels gaan spitten in hun voerbakje en gooien met de pellets.

Wat noodzakelijk is om te doen en te weten voordat u de vogel op ander voer gaat zetten met behulp van een overwenschema:

• Om de ontlasting goed in de gaten te houden. Het is aan te raden om de bodembedekking te vervangen door keukenrol papier. Een vogel die genoeg eet heeft legergroene ontlasting, bij een vogel die te weinig heeft gegeten verandert dit in een donkere kleur. In het ergste geval kan je kan je ook waarnemen dat er helemaal geen ontlasting meer is. Dit mag absoluut niet gebeuren! Daarnaast kunt u op deze manier ook goed zien of de pellets daadwerkelijk worden opgegeten of op de bodem van de kooi belanden.
• Het is zeer aan te raden vogels dagelijks te wegen op een keukenweegschaaltje en dit bij te houden. Kleinere vogels zoals grasparkieten en kanaries kunt u wegen in een Tupperware bakje op het keukenweegschaaltje. Valt de vogel meer af dan 10-15% van zijn startgewicht neem dan contact op met ons voor advies!
• Vooraf moet de "100%" bepaald worden (de hoeveelheid zaad die de vogel dagelijks daadwerkelijk opeet). Dit kan gedaan worden door 3 dagen achter elkaar een van tevoren afgewogen portie zaad te geven en 's avonds te wegen wat er van over is. Het verschil is dan de 100%, u kunt het gemiddelde van de afgelopen 3 dagen nemen als meetpunt.
• De vogel mag nooit gaan slapen met een lege krop.

Verder is het van belang om dit in alle rust te doen, omdat sommige vogels hier echt wel de tijd voor nemen. Doe dit dan niet kort voor een vakantie, verhuizing of een andere gebeurtenis waarin u minder tijd heeft om de vogel goed in de gaten te kunnen houden.

In het overwenschema wordt de hoeveelheid zaad per 2 dagen afgebouwd met 10%. Om de 2 dagen wordt een rustdag ingelast en dan mag u de vogel weer 100% zaadmengsel geven. Voeg er nog wel wat pellets doorheen zodat de vogel deze nog steeds tegenkomt en de keuze heeft om deze ook te kunnen pakken. Het is een indicatie, kan best zijn dat het overzetten langere tijd in beslag neemt.

Enige tips die het succes kunnen vergroten

• Neem een paar brokjes in de hand en ga met de rug naar de papegaai zitten en doe alsof u de brokjes eet. Laat merken dat het lekker is. Uw papegaai zal nieuwsgierig worden en het ook willen proberen.
• Voor de kleinere vogels zoals grasparkieten en valkparkieten is het een optie om tijdelijk de brokjes wat fijner te stampen.
• Leg een spiegeltje op de grond met wat brokjes. Als de parkiet een andere vogel in de buurt aan het eten ziet zal hij/zij nieuwsgierig worden en ook willen proberen.
• Laat de vogel voor zijn voedsel werken. Verstop het ergens in dat hij/zij het eruit moet peuteren. Op deze manier zal de vogel de voeding zien als een beloning.

Een open pak Harrison’s kan het beste bewaard worden in de koelkast. Het is dan 6 weken houdbaar. Voor langere periodes kan ook een voorraad bewaard worden in de vriezer en elke keer een gedeelte ontdooien.

Een zieke vogel is vrijwel altijd een spoedsituatie. Sommige vogelsoorten zijn erg gevoelig en kunnen snel overlijden bij ziekte. Neem daarom altijd contact op met Dierenkliniek Blommaart wanneer u twijfels heeft over de gezondheid van uw vogel.

Symptomen van ziekte zijn bijvoorbeeld:

• Bol zitten
• Op de bodem zitten
• De vleugel gespreid houden
• Overgroei van nagels of snavel
• Niet willen eten
• Met de snavel open ademen
• Kreupelheid
• Neus- of ooguitvloeiing
• Diarree of vieze staartveren
• Herhaaldelijk van de zitstok vallen
• Met ogen dicht zitten
• Slecht verenkleed en kale plekken
• Vermageren
• Verwondingen of diktes
• Sloom, apathisch gedrag